verhalen
Op de apenrots
Syfra van de Loo,
14 april 2019,
12:00
‘Het antwoord van de burger op de veranderende wereld? Populisme.’ Burgers voelen zich niet gehoord door de ‘politieke elite’. Het antwoord vinden ze in het populisme. Wat kenmerkt populistische leiders? En wat moet je hebben om mensen voor je ideeën te winnen?
zelf aan zet willen zijn
De wereld om ons heen verandert. Van achter een leider aanlopen naar zelf de leiding nemen. De kranten staan er vol mee: burgers raken steeds verder verwijderd van de overheid. Het alternatieve antwoord vinden ze in het populisme. Denk aan Donald Trump of Geert Wilders. Maar ook op links is er sprake van populistische leiders zoals Jeremy Corbyn en Jesse Klaver. Wat is de overeenkomst tussen deze populisten? Allen willen zij de macht én de stem terug leggen bij de burger. De burger wil zèlf de leiding nemen en niet meer achter de leider aanlopen…GEDRAG VERKLAREN EN VOORSPELLEN
De kenmerken van een populist kunnen we in kaart brengen aan de hand van een persoonlijkheidsprofiel. In de wetenschap wordt dit ook wel ‘politieke profilering’ genoemd. De Immelman methode is hiervoor een van de meest gerenommeerde methodieken. Deze manier van profileren stelt ons in staat om het gedrag van een politicus te verklaren én te voorspellen. Met behulp van de Immelman methode wordt de persoonlijkheid van een politicus in kaart gebracht aan de hand van tien persoonlijkheidspatronen en twee pathologische persoonlijkheidspatronen.
opgeblazen ego
Een van de karakteristieke kenmerken van een populist is zijn non-conformistische houding. Ze zijn niet opzoek naar een compromis. Denk aan het mislukte Catshuisoverleg in 2012 met Geert Wilders. Onderhandelen met een populist is ‘wasted energy’. Opgeblazen ego’s en een ongezond ambitieus patroon is tevens een persoonlijkheidskarakteristiek. De zelfverzekerde houding van de populist kan doorslaan in narcisme. Dit in combinatie met de karakteristiek zelfoverschatting maakt dat populisten bereid zijn om risico’s en uitdagingen aan te gaan. Hierdoor zijn ze onvoorspelbaar omdat ze niet altijd kiezen voor de normale gang van zaken. Donald Trump en de Iran-deal zijn hier een uitstekend voorbeeld van. Opvallend is dat Immelman stelt dat je als politicus ambitieus, durvend én joviaal moet zijn om succesvol te zijn. Wat maakt dan dat populisten zó succesvol zijn? Een vraag die door verder onderzoek nog beantwoord moet worden.Politiek (en) bedrijven?
Het bedrijfsleven vraagt een andere samenstelling van persoonlijkheidspatronen. Volgens Immelman zijn er drie patronen die bijdragen aan ‘charismatic executive leadership’, een succesvol leiderschapsprofiel in een bedrijf. Waar je als politicus ambitieus, durvend en joviaal als persoonlijke succesformule nodig hebt, is dit in het bedrijfsleven juist niet ideaal… Het succesvolle leiderschapsprofiel van iemand in een bedrijf bestaat uit het ambitieuze, het joviale én het inschikkelijke patroon. Oppositioneel zijn in het bedrijfsleven brengt je immers niet verder.In klassieke politieke persoonlijkheidsprofielen ontbreekt het gewetensvolle patroon dooorgaans. Ook teveel dossierkennis heeft een negatief effect op het aantal stemmen, zo blijkt uit onderzoek. In organisaties wordt onderhandeld en steeds meer gewerkt in multi-disciplinaire teams. Het is dan ook geen verassing dat het inschikkelijke patroon veelvuldig gevonden is bij leiders in bedrijven. Dit in tegenstelling tot een politicus… Die zal niet snel water bij de wijn doen, meewerken en instemmen met iets wat niet zijn of haar doel compleet toelaat. Een politicus zal eerder het gedrag wat hoort bij het twistzieke patroon uiten tijdens onderhandelingen en zichzelf oppositioneel gedragen.
