Essentie

De ladder van Bateson

Ofwel de logische niveaus van denken, leren en veranderen. Wat je kunt, hoe je over iets denkt, wie je bent en je ‘opdracht’ bepalen in hoge mate wat je doet. Bateson gaat ervan uit dat mensen gedrag laten zien dat past in de omgeving waarin zij zich bevinden. Dit gedrag wordt niet alleen beïnvloed door die omgeving maar ook door een set innerlijke factoren. De context speelt een rol (waar ben ik), je gedrag en capaciteiten (wat doe en kan ik), je overtuigingen (wat geloof ik, wat vind ik), je identiteit (wie ben ik, wat wil ik, waar ben ik op uit) en tenslotte je zingeving (waar sta ik voor). Hoe hoger op de ladder, des te meer jij context weet te creëren. Lager op de ladder bepaalt de context jou. 

‘Het dingen naar (een ambt)’ zo luidt de oorspronkelijk, latijnse betekenis. Ambitie heeft te maken met eerzucht, met ‘hebben’ en doelen stellen. Ze heeft als kenmerk eindig te zijn. Eenmaal gerealiseerd, komt er iets nieuws voor in de plaats. Gezonde ambitie leidt tot betere prestaties, voorbeeld zijn, je grenzen willen verleggen. Ze wordt doorgaans gevoed door het verlangen iets te willen bereiken. Ongezonde ambitie of ijdele genoegens hebben een prijs. Bedenk of je bereid bent die prijs te betalen. Als je dat niet bent, betaalt een ander er de tol voor. Je niveau van engagement, individueel als team of als bedrijf drukt deze ambitie uit.  

De 5V’s van Engagement

Engagement gaat over rationele en emotionele verbondenheid. In excellente bedrijven is meer dan 60% van de medewerkers, verdeeld over alle niveaus in de organisatie echt actief betrokken. Dit leidt tot: verbeteren van kwaliteit, innovatie, goede interne samenwerking, leren van fouten, helder gestelde doelen en carrièremogelijkheden. Een klimaat van engagement creëren lukt alleen als mensen zich gerespecteerd, gehoord, goed geleid, gewaardeerd én betrokken voelen door diegenen met én voor wie ze werken. Een engaged medewerker: begrijpt hoe zijn werk bijdraagt aan het succes (verstaan), vertelt goede dingen over de organisatie waar hij werkt (vertellen), blijft omdat hij zijn ambitie kan realiseren (verwezenlijken), doet van harte iets extra’s om de doelen te bereiken (verbeteren) en is in staat écht verschil te maken, daar krijgt hij ruimte en waardering voor (vertrouwen).
 

Leiderschap is een reservoir van al onze hoop dat er iemand is die de weg weet en die ons op een verstandige manier kan en wil leiden. Meestal denken we aan ‘mannen aan de top’ als we het hebben over leiderschap. Maar leiderschap is juist een niet hiërarchische kwaliteit, die op alle niveaus van allerlei soorten organisaties voorkomt. De essentie van dit leiderschap is terug te brengen tot twee zaken: persoonlijke betrokkenheid (inspiratie) en de moed om zelf verantwoordelijk te zijn. Wat doorgaans goed ontwikkeld is, is de verantwoordelijkheid voor harde, rationele zaken: de tangibles. De spanning neemt toe als er daadkracht gevraagd wordt op het meer ongrijpbare stuk: de intangibles. Hoe geef je bijvoorbeeld feedback op wenselijk gedrag in je team of bedrijf? Leiderschap in de 21ste eeuw vereist dat wij twee heel verschillende elementen kunnen verbinden: hard en zacht, beheersbaar en ongrijpbaar. Daarvoor is het nodig dat we de spanning tussen deze elementen durven hanteren. Beide elementen vereisen moed, beide facetten zijn cruciaal; in hun essentie zijn ze echter strijdig. Hoe kun je eerlijkheid, integriteit, respect en authenticiteit verenigen met doelen, performance en strategie? Als je in die spanning durft te gaan staan, ontstaat een adequaat antwoord op veranderende omstandigheden en lukt het kennis te bundelen tot kracht. 

Spiegel uit de praktijk - 360°

Kies voor een goede 360-graden feedback, die je inzicht geeft in je impact op anderen. Welke waarde(n) hanteer je, hoe verdeel je energie over tangibles en intangibles. Vergeet de competenties, leer van de open commentaren. Waar moet je mee stoppen en waar mee doorgaan. Wat heb je in de ogen van anderen te ontwikkelen? In hoeverre stemmen je zelfbeeld en de perceptie van je feedbackgevers overeen? Een krachtig en belangrijk hulpmiddel om wie je bent en wat je doet samen te laten vallen. Vijf universele leiderschapscriteria, die helemaal van deze tijd zijn: klantverwondering, inspireren door visie, winnende teams vormen, realisatiekracht en zelfreflectie.

Het assessment, een on-line vragenlijst, geeft hier antwoord op. Kracht van dit Change Compass: leiderschapskompas, competenties en open commentaar in één instrument.